Deca iz siromašnijih sredina verovatnije će iskusiti biološke nepovoljne faktore, poput ubrzanog starenja u poređenju sa svojim vršnjacima iz bogatijih porodica, pokazuje jedno istraživanje.
Naučnici sa Imperial College London analizirali su podatke 1.160 dece uzrasta od šest do jedanaest godina iz različitih delova Evrope, a rezultati su objavljeni u časopisu The Lancet. Deca su ocenjivana pomoću međunarodne skale porodičnog blagostanja, koja uključuje različite faktore — na primer, da li dete ima sopstvenu sobu i koliko vozila porodica poseduje, piše „Guardian„.
Deca su podeljena u tri grupe — visoko, srednje i nisko blagostanje — a uzorci krvi korišćeni su za merenje prosečne dužine telomera u belim krvnim zrncima, dok je hormon stresa kortizol meren putem uzoraka urina.
Telomeri su strukture unutar hromozoma koje igraju ključnu ulogu u ćelijskom starenju i očuvanju integriteta DNK; njihovo skraćivanje povezano je sa starenjem. Kako ljudi stare, telomeri postaju kraći. Prethodna istraživanja pokazala su vezu između dužine telomera i hroničnih bolesti, kao i da akutni i hronični stres može dovesti do njihovog skraćenja.
Studija je pokazala da su deca iz grupa sa visokim nivoom blagostanja imala u proseku telomere duže za 5% u poređenju sa decom iz grupa sa niskim blagostanjem. Takođe, utvrđeno je da devojčice imaju telomere duže u proseku za 5,6% u poređenju sa dečacima, dok su deca sa većim indeksom telesne mase (BMI) imala kraće telomere — za 0,18% po svakom procentualnom povećanju masne mase.
Deca iz grupa sa srednjim i visokim blagostanjem imala su nivoe kortizola između 15,2% i 22,8% niže u poređenju sa decom iz grupe sa niskim blagostanjem.
Autori studije naglasili su da istraživanje ima određena ograničenja, među kojima je i činjenica da analizirana deca nisu poticala iz porodica koje žive u apsolutnom siromaštvu. Dodali su i da studiju ne treba tumačiti kao dokaz o povezanosti blagostanja i „kvaliteta“ gena, već kao pokazatelj indirektnog uticaja okruženja na poznate markere starenja i dugoročnog zdravlja.
Dr Oliver Robinson sa Škole javnog zdravlja Imperial College-a, i vodeći autor studije, izjavio je:
„Naši nalazi jasno pokazuju vezu između porodičnog blagostanja i poznatog markera ćelijskog starenja, pri čemu se obrasci koji mogu trajati ceo život oblikuju već u prvih deset godina života deteta.
To znači da za pojedinu decu njihovo ekonomsko poreklo može predstavljati biološku prepreku u odnosu na vršnjake koji imaju bolje uslove od rođenja. Ako to ne rešavamo, postavljamo ih na životni put gde će verovatno imati lošije zdravlje i kraći život.“
Robinson je dodao:
„Naše istraživanje ukazuje da poticanje iz siromašnijeg okruženja uzrokuje dodatno biološko trošenje organizma. Za decu iz grupe sa niskim blagostanjem to može biti ekvivalentno približno deset godina starenja na ćelijskom nivou, u poređenju sa decom iz bogatijih porodica.“
Kendal Marston, sa iste škole i glavni autor studije, istakla je: „Znamo da hronična izloženost stresu izaziva biološko trošenje organizma. To je već pokazano na životinjskim modelima, gde su stresirane životinje imale kraće telomere. Iako naša studija nije mogla direktno dokazati da je kortizol uzročni mehanizam, pokazala je vezu između blagostanja i dužine telomera, za koju znamo da je kod odraslih povezana sa životnim vekom i zdravljem. Moguće je da deca iz siromašnijih porodica doživljavaju veći psihosocijalni stres — na primer, možda dele sobu sa članovima porodice, ili nemaju resurse potrebne za školu, poput računara za domaće zadatke.“
